Fabrikalardaki üretim süreçleri kendi içinde karmaşık süreçleri barındırır. Endüstri 4.0 ve kıt kaynakların da etkisiyle üretim süreçlerinin geliştirilmesi, analizi ve yeniden düzenlenmesi önem kazanmıştır.
Üretim süreçleri, hammaddelerin alınması, daha sonra insanlar ve makineler tarafından bir personel sürecinden geçirilmesi ve ardından yeni bir maliyet yaratılması sürecidir. Bu süreçte çeşitli madde/ürün hareketleri gerçekleşir, bir grup süreç oluşur, kalite esaslarına göre muayene süreçleri gerçekleştirilir.
Tüm bu üretim süreci temel olarak bilgi hareketlerini oluşturur. Bu üretim alanlarındaki hareketlerin üç boyutlu ortamlarda gerçek zamanlı olarak takip edilmesine genel tanımıyla “dijital ikiz” denilmektedir. Dijital İkiz kavramı, geliştiricinin departman kökenine bağlı olarak farklı tanımlar da alabilir.
Dijital ikiz, bir üretim alanı, tesis veya bölgenin birebir gerçek hayat ortamında temsil edilmesinin yanı sıra araçlarını ve maddi varlıklarını anlık durum ile birebir şekilde sergilemesidir.
Veri toplama süreci
Öncelikle üretim alanlarının anlık durumlarının takip edilmesi gerekmektedir. Bunun için Nesnelerin İnterneti yaklaşımı kullanılmaktadır.
Çeşitli endüstriyel haberleşme protokolleri ve yolları ile üretim araçlarının durumu ve proses geçişleri sahada izlenir, analiz edilir ve merkezi bir sunucu üzerinde bilgi toplanır. Bu noktada kurumsal kaynak planlama ve üretim planlama yazılımları ile entegre çalışmaktadır. Zenginleştirilmiş veriler güvenilir sunucularda tutulur.
Dijital ikiz – Yaşayan üç boyutlu fabrikalarda
Üç boyutlu görselleştirme araçları ile toplanan veriler, modelin oluşturulduğu fabrika ortamında görselleştirilir. Burada uygulanacak bağlam temel olarak üç aşamaya ayrılmıştır.
İlk olarak, gerçek zamanlı durum bilgileri sayısallaştırılır ve görselleştirilir.
İkinci aşamada operasyonel süreçlerin yürütüldüğü dijital ortam oluşturulur. Burada işletmeciler ve yöneticiler için alınacak kararların dayanağı sağlanır. İş akışlarında kullanıcı etkileşimleri ve çalışma parametreleri izlenir.
Üçüncü aşamada ise önceki süreçlerde yer alan simülasyon çalışmasına da yer verilmektedir. Farklı simülasyon teknikleri, makinelerin anlık durumu, geçmişte toplanan veriler ve fabrika ortamının anlık durumu kullanılarak geleceğe yönelik varsayımlar yapılmaktadır.
Akıllı sözleşmeler ve dijital ikiz
Yaratılan dijital ikizler, gerçek alanların kopyası haline geldikçe ve ileri görüşlülük yetenekleri geliştikçe önemli bir kurumsal bilgi ve raporlama alanı oluşturmaktadır. Şirketler içindeki sunucu güvenliği kadar, bu ortamlardaki güvenliği ve sağladığı bilgilerin ve ilgili raporların doğruluğu da değerli hale gelmektedir. Bu nokta akıllı sözleşmeler, burada gerekli olan gereksinimi karşılayabilir. Ayrıca dijital ikiz içerisindeki ekipmanların gerektiğinde sahiplenilebilmesini sağlar. Bu durum artık ekipman/makine üreticilerinin tüm işlerini analitik özellikleri ile birlikte dijital ortamda müşterilerine teslim etmelerini sağlamaktadır.
Üretimde Metaverse ve Oyunlaştırma – İzlemenin Ötesinde
Salt izlemenin yetersiz kaldığı durumlarda dijital ikiz kavramı artık farklı kavramları da içeriğine dahil ederek bir “metaverse”e dönüşüyor. Gelişmiş VR gözlükler ile dijital olarak ikizleştirdiğimiz ve fiziksel dünyada aynı süreçleri gerçekleştiren sanal ortamda fabrika sahasına girebiliyor, sistemin öngördüğü olası kalite ve üretim problemlerini yaşayabiliyor ve bize iletebiliyor, ve analiz tekliflerini yakından deneyimleyebiliyoruz.
Deneyim noktasında ise sonların kaybolduğu bu dünyada oyun mekaniklerini kullanmak ve bu mekanik ve davranışların hızlandırıcı etkisi altında grup olarak analiz aramak çok daha kolay. Metaverse dünyasının oyunlaştırma uygulamalarının yarattığı deneyim, ekip performansını ve sisteme uyum sağlama becerisini artıracaktır.
Üretim araçlarında oyunlaştırmanın değeri için Nick Pelling: “Üretim sektöründe, üretim kadrosunu eğlenceli hale getirmeyi amaçlayan bir dizi uygulamadır.”
Fortune Business Insights’ın görüşüne göre 2025 yılına kadar prestijin oyunlaştırılmasının Z kuşağı iş gücünün %75’ini oluşturacağı öngörülüyor.
Fiziksel fabrikaların karanlık fabrikalara dönüştüğü süreçte değerli bir durak olacak dijital ikizin bir sonraki adımı metaverse kozmosu olacak. Her fabrika, kendi kapasitesi ve olanaklar dünyasıyla, tüm belirsizlikleriyle keşfedilmeyi bekleyen bir üretim evrenidir. Bu geçişler ani ve keskin olmayacaktır. Süreç boyunca, bu dönüşümün modülleri mevcut işlerin birçoğunda kademeli olarak gözlemlenecektir.
Bu yazı Gamfed Türkiye gönüllülerinden Candoğan Olgun’un katkılarıyla yazılmıştır.
heyecan
bağlantılı
